Tristan Jones: Sıradışı Yolculuk


"Gece rüyalarında, zihinlerinin derinliklerindekileri görenler, sabah uyandıklarında hepsinin boş olduğunu anlarlar. Fakat gündüz rüya görenler tehlikelidir. Çünkü, gözü açık gördükleri rüyaları gerçek kılmak için çabalarlar."
Kraliyet Donanması'ndan Kaptan Bligh,
 Firkateyn Bounty de, Kraliyet Donanma tarihinden

Yelkenli, bisiklet, yürüyerek ve her şekilde dünya etrafına yolculuk yapanlar ve daha önce hiç denenmemiş şeyleri deneyenlerin maceralarını okumak çok hoşuma gitmiştir hep. Son zamanlarda okuduğum böyle bir kitap da Tristan Jones'un yazdığı "Sıradışı Yolculuk" adlı kitap .

İngilizlerin efsanevi yelkencisi Tristan Jones 1970'li yılların başında daha önce hiç denenmemiş bir maceraya çıkıyor. Amacı bir okyanus yelkenlisini dünyanın en alçak gölü olan İsrail'deki Lut gölü ve dünyanın en yüksekteki gölü olan And dağlarındaki Titicaca gölüne ulaştırıp, dikey olarak seyir rekorunu kırmak. O yıllar daha GPS, radar, sonar gibi teknolojik seyir araçları yaygın olarak kullanılmıyordu. Yelkenlinin göllere doğru karadan taşınacağı yollar felaket durumdaydı ve politik ve askeri sorunlar heryerde rastlanıyordu. İşte böyle bir zamanda bu macereayı gerçekleştiriyor Tristan Jones.

Efsanevi Galli denizci Tristan Jones(1929-1995) gerçekten sıradışı bir kişi. Tristan 1929 yılında Liverpool'da doğuyor ve gençliğinde II. Dünya savaşında sırasında 14 yıl orduya hizmet ediyor.  Sonra bir tekne alıp Akdeniz'de aralarında viski kaçakçılığı gibi bir çok iş yapıyor. Orta yaşlarda kendisini maceraya ve yazarlığa veriyor. Maceralı sularda seyir yapıp anılarını kendine özgü esprili bir Galli anlatımıyla ve birazda süsleyerek  makaleler yazıyor. Yazdıklarını gazete ve dergilere satarak geçimini sağlıyor. Tristan Jones dünyadaki gelmiş geçmiş en iyi denizcilerden biri kabul ediliyor ve modern yelkencilik tarihinde tek başına en fazla rekora sahip kişi kabul ediliyor.

1982 yılına kadar Tristan Jones denizlerde atılabilecek her türlü maceraya atıldıktan sonra bir denizcinin başına gelecek en kötü şey olan olay meydana geliyor ve bir bacağını kaybediyor. Bu olay bile kendisini durduramıyor. Yeniden denizlere çıkıyor ve yazılarında engellilerin nasıl engelleri aşabileceğini yazıyor ve bunu bir fiil kendisi yapıyor. Daha sonra diğer bacağınıda kaybedince bu kurt denizci fazla dayanamıyor ve denizlerden uzak kalan denizci 66 yaşında dünyaya veda ediyor.


Tristan Jones'un ölmeden kısa bir süre önceki fotografı. Bacakları ampüte edilmiş anılarını yazarken.

Sıradışı Yolculuk(The Incredable Voyage) macerası 1969 yılında New York'ta başlıyor. Bu yıllar bizdede Sadun Boro ve eşinin ilk defa bir yelkenli ile dünya turuna çıktığı yıllar. Tristan Jones'a güvendiği bir arkadaşı Barbara adlı tekneyi verip bu yolculuğa çıkmasını sağlıyor. Hedefi çok büyük hatta o zamanki şartlarda imkansız. Akdenizden İsrail'e geçip tekneyi karadan dünyanın en alçak su gölü olan Lüt gölüne ulaştıracak, daha sonra Kızıldeniz, Afrika'yı çepeçevre dolaşılıp Brezilya'ya varacaktır. Amazonların doğduğu yerden Ant dağlarına oradan da Titicaca gölüne teknesini karadan ulaştırıp Titicaca gölünde ilk defa bir açık deniz aracıyla yelken yapacaktır.

Yolculuğun en küçük etabı bile ayrı macerayla geçiyor. Zaten macerasız geçen yerleri hiç yazmamış bile. Okyanusu baştan başa geçmek sıradan birşey onun için.

Tristan'ın Yolculuğu

Tristan'ın sadece doğa ve deniz'e karşı değil aynı zamanda politik sorunlarla da çokca mücadele ediyor. Mesela Lüt gölüne gittiğinde İsrail ve Mısır savaş halinde. Bu şartlar altında yelkenli tekneyi önce Akdenizden Lüt gölüne oradan da  karadan Kızıl denize geçiriyor. Suveyş kanalı savaş nedeni ile kapalı olduğu için tekne trafiğinin hiç olmadığı Kızıl denizinde Mısır askerlerine karşı ilerlemesi gerekiyor.


Sea Dart ve Tristan Jones Peru'da

Dünyayın en yüksekteki gölü Titicaca ya da tekneyi ulaştırması apayrı bir macera oluyor. Zamanın güney amerikasında yollar çok berbat ve ulaşım çok kısıtlı olduğu için Karayiplerden küçük bir tekne satın alıyor. Sea Dart adındaki bu filika dan hallice tekne denizcilik tarihinde bir efsane haline geliyor. Tristan Jones bu tekneyi motorsuz kullanıyor ve önce Titicaca gölüne oradan da Antları aşıp Arjantin'e ulaştırıyor.

Kitapta anlatılan maceralar buraya sığamayacak kadar çok. Bir solukta okuyacağınızdan eminim. Tristan Jones'un kutuplara yaptığı yolculukları anlattığı "Buz" adlı kitabını okumak için sabırsızlanıyorum.

Kitaptan bazı alıntılar:
s24. "Barbara o yaz ve sonbaharı, Akdeniz'de boş boş dolaşarak geçirdi: İbiza, Korsika, Malta, Venedik, Yugoslavya, Yunan adaları, Türkiye'nin koleranın pençesindeki güney sahilleri, ki dünyanın en güzel sahillerinden biridir ve son olarak da kolera taşıma olasılığımdan dolayı girişime izin verilmeyen Kıbrıs."

s.85 "İskenderiyeli Batlamyus, Afrika'yı anlattığı coğrafi eserinde, buradaki yerlilerin aynı zamanda uzun boylu ve yakışıklı olduklarını, Bantu yerlilerinin ise iç kesimlerden kıyıya geldiklerini söyler. Bu bölgeden Ortadoğu ve Çin'e yapılan köle ticareti, binlerce yıldır sürmektedir. Siyah insanlara Arapçada zenci denir. Sahil ise aynı dilde bar olarak geçer. Bunlardan Zerıcibar (Zanzibar) adı ortaya çıkar. Mombasa, yüzyıllar  boyunca Zanzibar sultanının egemenliği altındaydı. "

s.190 "Bir denizci küçük bir tekneyle gittiği her yeri iyi araştırmalıdır. Ben hep araştırırım; asla bir şey bilmeden gitmem. Eğer bir denizci sizi bilgisiyle şaşırtırsa, bilin ki dünyanın uzak kıyılarında hayatı sıklıkla, yaptığı doğru araştırmalara ve detaylı risk tahliline bağlıdır."
Daha fazla bilgi:
  1. http://benbugunbunuogrendim.blogspot.com/2007/09/tristan-jones.html
  2. Tristan Jones / Wikipedia http://en.wikipedia.org/wiki/Tristan_Jones
  3. Tristan Jones'a adanmış websitesi http://www.tristanjones.org/
  4. Sea Dart'ın fotografları http://ronreil.abana.org/images.shtml
  5. Kitap: Sıradışı Yolculuk / Ataköy Marina Yayınları

Yorumlar

Yorum Gönder

Bu blogdaki popüler yayınlar

Salda Gölü

Akyaka-Ören

Tekneyle Dünya Turu